Typisch Thools

Bid- en dankdag op Tholen en Sint Philipsland

De ‘bid- en dankdag voor gewas en arbeid’ is een Christelijke feestdag. Vooral gereformeerde en reformatorische inwoners bezoeken dan kerkdiensten om God te danken. Het is een eeuwenoude traditie, ook in onze gemeente. In de Middeleeuwen waren er de zogeheten ‘bededagen’. Bij heftige gebeurtenissen, zoals een overstroming, oorlog of misoogst, legde de hele bevolking een dag lang het werk neer om gezamenlijk te bidden. Toen in de 16e eeuw het protestantisme opkwam en mensen ook steeds regelmatiger werk kregen, veranderden deze onregelmatige bededagen in vaste vieringen: bid- en dankdag. Het feit dat ondernemers ook actief aan die dag deelnemen zorgt ervoor dat een deel van de Thoolse bedrijven, winkels, verenigingen en scholen de gehele dag gesloten of niet actief zijn.

Afwijking op de regel
Het grootste deel van kerken in ons land houden de landelijke datum aan voor de bid- en dankdag. De overige delen wijken om verschillende redenen af. Dat geldt ook op onze eilanden Tholen en Sint Philipsland. Wat is nu de reden waarom dank- en biddag binnen onze gemeente afwijken van de landelijke regel?

• Klimatologische reden: in grote delen van Zeeland gaan gewassen als de bieten later uit de grond dan in andere delen van Nederland. Eigenlijk was er geen tijd om de dankdag te houden. De oogst kon niet verschoven worden, de dankdag wel.
• Geografische reden: de Zeeuwse eilanden waren in het verleden meer geïsoleerd en op zichzelf aangewezen. Per eiland werd een dag gekozen voor de bid- en dankdagdiensten. Op een aantal eilanden is dat zo gebleven.

Vaste momenten in het jaar
Biddag wordt landelijk gehouden op de 2e woensdag van maart, in onze gemeente is dat de laatste woensdag van februari. Dankdag valt landelijk op de 1e woensdag van november en in onze gemeente twee weken later. Tijdens deze dagen worden door diverse kerken meerdere diensten gehouden. In onze provincie houden de meer behoudende gemeenten vaak nog drie diensten, elders in het land meestal twee of slechts één kerkdienst.

Praktische grondslag
Ook het predikantentekort in tal van kerkelijke gemeenten is mogelijk een verklaring voor de versnippering. Diverse kerkelijke gemeenten weken vroeger gemakkelijker af van de officiële datum als ze dan een predikant konden krijgen voor hun bid- en dankdagdiensten. Zo groeide vanuit de historie de gewoonte om op een andere dag dan de officiële datum deze dagen te houden. Nu is deze spreiding een bijkomend voordeel. Doordat de bid- en dankdagen op verschillende woensdagen worden gehouden, kunnen predikanten ook elders nog een gemeente dienen. Bijna alle Zeeuwse gemeenten hebben op hun eigen dankdag dan ook een predikant die voorgaat.