Een verborgen parel gaat glanzen

Restauratieproces tramwachtlokaal Tholen

In het stadje Tholen word een vergeten parel opgepoetst. Het voormalig wachtlokaal van de trammaatschappij uit 1928. Ze wordt vanonder het stof gehaald en komt daarmee een bijzonder stukje geschiedenis weer tot leven.

Een stukje geschiedenis
In 1882 werd de Stoomtramweg-Maatschappij Bergen op Zoom – Tholen (BT) opgericht en vervolgens in 1886 de Stoomtramweg-Maatschappij Antwerpen – Bergen op Zoom – Tholen ABT). Die laatste had inmiddels de aandelen van de eerste overgenomen. In 1887 werd het tramtraject verlengd vanuit Antwerpen naar Tholen.

Tot 1928 stopte de tram richting Tholen bij het pontveer over de rivier de Eendracht. De plannen om een brug aan te leggen waren er al veel eerder maar kwam destijds zowel de Provincie Zeeland als het Rijk niet met geld ‘over de brug.’ Een noodlottig ongeval op 29 december 1925 bracht daar verandering in. Vanwege de dodelijke afloop werden de plannen weer uit de kast gehaald om weer aan de overheden voor te leggen. Helaas ging men weer niet akkoord. Op dat moment heeft de gemeenteraad van de kern Tholen besloten om op eigen kosten een brug aan te leggen. Er was wel heel veel weerstand. De middenstand vreesde voor omzetverlies en een deel van de bevolking waren bang dat alle zondigheid en zedeloosheid van Brabant naar het eiland zou komen. Ondanks deze tegenstand werd uiteindelijk de brug aangelegd.

Vanaf 10 oktober 1928 kon de tram dan uiteindelijk over een aangelegde brug Tholen-stad bereiken en stopte in de Eendrachtsweg. Daar was toen een wachtlokaal gebouwd. Dat de tram Tholen-stad inreed heeft uiteindelijk maar zes jaar geduurd. Er kwam onenigheid over het betalen van het tolgeld. Moest dat nu de reiziger betalen of de trammaatschappij? Aangezien men daar niet uitkwam besloot de trammaatschappij om voortaan maar tot aan de brug te rijden. De reizigers moesten hierdoor lopend de brug over. In die tijd reden er al diverse autobussen tussen Tholen en Bergen op Zoom. De BBA (Brabantse Buurtspoorwegen en Autodiensten) nam de trammaatschappij over en in de loop van 1934 verdween de tram uiteindelijk hierdoor.

De aanleiding
Stadsgids Adrie Quist maakt in de zomer van 2022 een stadwandeling met toeristen en realiseerde zich toen dat hij het verhaal vertelde van een verborgen stukje Thoolse geschiedenis. Zwaar in verval, maar nog wel tastbaar aanwezig. Hij kwam met een plan en heeft de gemeente Tholen daar enthousiast voor gekregen. Het plan was om het wachtlokaal te laten ‘herrijzen’ zodat voortaan alle stadsgidsen met trots hierover konden vertellen. Het wachtlokaal is echter in het bezit van een lokale ondernemer. Deze werd benaderd, enthousiast gemaakt en gaf vervolgens medewerking aan een opknapbeurt door diverse partijen. Vanaf dat moment is het plan in een stroomversnelling gekomen. Ook het Calvijn College reageerde enthousiast om haar leerlingen actief te betrekken bij de restauratie, evenals een lokaal schildersbedrijf, installateur en aannemersbedrijf die graag hun kennis willen inzetten. Alle partijen zijn vanaf dat moment samen opgetrokken.

De voortgang
Tijdens een bijeenkomst in januari 2023 waren alle partijen aanwezig en werden nog enthousiaster gemaakt. Zo bleek dat het wachtlokaal destijds ook voorzien was van een luifel. Hoe mooi zou het zijn als die weer terug zou komen? De originele tekening uit 1928 kwam op tafel en zorgde voor een verrassende wending. Bij een gezamenlijk bezoek aan het wachtlokaal schrokken de aanwezigen van de staat van onderhoud en was iedereen het over eens dat er nu toch iets moest gaan gebeuren. Inmiddels is het werk in juni gestart. Hieronder een foto-impressie van week tot week en zie je vorderingen van dit bijzondere project. Een planning is lastig te maken, maar de hoop is dat nog dit jaar deze vergeten parel gaat glanzen.